Świat w goglach: jak wirtualna rzeczywistość pomaga wrócić do zdrowia

Pamiętacie te stare, żmudne sesje rehabilitacyjne? Nudne powtórzenia tych samych ruchów w gabinecie z podniszczonym lustrem i plastikowymi przyrządami? Teraz wyobraźcie sobie, że zamiast tego można wspinać się po górach, łapać wirtualne gwiazdy czy grać w koszykówkę z awatarami – i przy okazji odzyskiwać sprawność. Brzmi nieprawdopodobnie? A jednak to właśnie dzieje się w nowoczesnych klinikach rehabilitacyjnych.

Od gier do zdrowia: jak to działa?

W Centrum Rehabilitacji w Warszawie obserwowałem ostatnio 45-letniego mężczyznę po udarze. W zwykłych goglach VR i z sensorami na dłoniach zbierał jabłka z wirtualnych drzew. W rzeczywistości wykonywał ćwiczenia zalecane przez terapeutę – sięganie, chwytanie, rotację nadgarstka. Po tygodniu takich sesji widzimy większy postęp niż po miesiącu tradycyjnej terapii – mówi dr Marek Kozłowski, który prowadzi program rehabilitacji VR.

Gdzie VR robi prawdziwą różnicę?

Najlepsze efekty widać w trzech obszarach:

• rehabilitacja neurologiczna – pacjenci po udarach odzyskują władzę w kończynach szybciej nawet o 40%
• Terapia bólu – wirtualne światy potrafią oszukać mózg, redukując ból fantomowy
• Leczenie fobii – stopniowa ekspozycja w kontrolowanym środowisku VR działa cuda

Więcej niż technologia: psychologiczny aspekt

To nie tylko kwestia skuteczności fizycznej – wyjaśnia psycholog kliniczny Anna Wiśniewska. Pacjenci w VR zapominają, że ćwiczą. Nie widzą swoich ograniczeń, nie porównują się do innych. Po prostu bawią się i… niepostrzeżenie zdrowieją. W jej praktyce zdarzały się przypadki, gdy pacjenci odmawiali tradycyjnej terapii, ale z entuzjazmem podchodzili do sesji VR.

Ciemna strona technologii

Nie jest jednak idealnie. Sprzęt dobrej jakości to wydatek rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Niektórym starszym pacjentom trudno oswoić się z technologią. Bywają też przypadki motion sickness – zawrotów głowy podczas użytkowania. To wciąż nowość, musimy się jeszcze wiele nauczyć – przyznaje fizjoterapeuta z 20-letnim stażem.

Co nas czeka za 5 lat?

Już teraz testowane są systemy łączące VR z egzoszkieletami czy interfejsami mózg-komputer. Wygląda na to, że za kilka lat standardowa rehabilitacja będzie wyglądać zupełnie inaczej. Może zamiast gabinetów będziemy mieć wirtualne sale gimnastyczne? A może rehabilitacja stanie się formą rozrywki dostępnej w domu?

Jeśli macie doświadczenia z VR w medycynie – jako pacjenci lub terapeuci – podzielcie się nimi. A może dopiero zastanawiacie się nad taką terapią? Warto śledzić ten temat, bo to nie science fiction, ale realna przyszłość medycyny. I przyznam szczerze – trochę zazdroszczę dzisiejszym pacjentom, że mogą grać w zdrowie zamiast męczyć się tradycyjną rehabilitacją.